Hoe een integratieve benadering van de behandeling je hond kan helpen naar een klachtenvrij leven.
Heb jij onlangs van je dierenarts te horen gekregen dat jouw hond een inflammatoire darmziekte heeft? Misschien een kleine troost, je bent niet de enige. IBD bij honden komt helaas steeds vaker voor en zorgt voor een heleboel vragen, onzekerheid en frustratie bij eigenaren. Maar er is hoop! Met dit artkel wil ik je meer duidelijkheid geven over de oorzaken en symptomen van IBD. En hoe de ziekte te behandelen (zelfs op te lossen) met een integratieve aanpak.
Goed om te weten is dat niet elke IBD een chronische ontsteking van de darm is. Meestal gaat het om een "chronische darmziekte". Deze twee termen worden in de parktijk vaak door elkaar gebruikt en dat maakt behandeling ingewikkelder. Verderop in dit artikel leg ik je uit, waarom een grondig onderzoek door een dierenarts belangrijk is.
Het kenmerk van IBD bij honden is dus een chronische ontsteking in de dunne darm, maar ook de maag (gastritis) of dikke darm (colitis) kunnen ontstekingen en klachten laten zien.
Het aanpakken van de onderliggende oorzaak is dé manier om IBD bij honden onder controle te krijgen!
Overzicht
Waarom dit artikel over IBD bij honden?
Wat is de ziekte IBD bij honden?
De meest voorkomende symptomen bij honden met IBD.
Enkele vormen van darmontsteking bij honden.
Het belang van onderzoek bij een vermoeden van IBD.
De beste voeding voor honden met IBD.
Integratieve aanpak bij honden met een chronische darmontsteking.
Hoe gaat het nu met Jémie?
Conclusie
Waarom dit artikel over IBD bij honden?
Je komt op een punt dat je gewoon niet meer weet wat je moet doen, je zit met je handen in het haar, slaapt slecht, voelt constant een knoop in je buik en je vraagt jezelf af of jouw allerliefste maatje nog wel kwaliteit van leven heeft. De zoveelste reguliere behandeling heeft de symptomen niet doen laten verdwijnen of ze komen na een tijdje, misschien in een heftiger vorm, weer terug. Er komen ook andere klachten bij, door het langdurig gebruik van de nodige medicatie. En dan komt die machteloosheid naar boven en je op het punt komt dat je echt niet meer weet waar je het moet zoeken.
In de tijd dat wij Jémie, onze kruising Herder- Border Collie, op zesjarige leeftijd adopteerde uit het asiel, wisten wij nog niet wat ons te wachten stond. Wat we wel wisten is dat ze als pup samen met haar broertje en zusjes wegens verwaarlozing opgevangen werd door het asiel. Daar had ze vervolgens zes jaar van haar jonge leven doorgebracht. Al snel viel ons op dat deze omgeving haar vooral veel stress opleverde en dat haar onlasting verre van normaal was. Na een jaar bij ons, en inmiddels vele dierenartsen bezoeken (en rekeningen) verder, kregen we de uitslag: chronische ontsteking aan de darmen.
Uit de verschillende onderzoeken bleek ook dat haar alvleesklier, blaas en galwegen inmiddels flink ontstoken waren en dat ze een intolerantie had voor meerdere voedingsstoffen. Na een titer-controle kwamen wij er achter dat ze een 'non-responder' bleek te zijn op alle drie de vaccins die ze jaarlijks toegedient had gekregen (een wettelijke verplichting voor asielhonden in Frankijk).
Toen begon voor mij de uitdaging om haar gezondheid op een natuurlijke manier te gaan herstellen en ondersteunen. Op dat moment nog naast de reguliere behandeling van de dierenarts. Naar de zoektocht om meer informatie over IBD bij honden, ontdekte ik al vrij snel dat er veel verschillende en vaak ook tegenstrijdige en incomplete informatie over te vinden is.
Inmiddels herken ik de 'strijd' die mensen hebben als ze bij mij terecht komen met hun hond, vaak na een lang regulier behandelingstraject. En daarom besloot ik om met de ervaringen vanuit mijn praktijk en daarnaast mijn eigen persoonlijke ervaring met Jémie, dit artikel te schrijven.
Mijn doel is je te informeren en vooral handvatten te geven, bij de uitdaging waar je voor komt te staan als er bij je hond (een vermoeden van) IBD is geconstateerd. Ik hoop dat je beter gaat begrijpen wat een chronische ontsteking in de darmen betekent en wat je kunt doen om je viervoeter op een natuurlijke en gezonde manier te ondersteunen.
Wat is de ziekte IBD bij honden?
IBD (inflammatory bowel disease) is een verzamelnaam en verwijst alleen naar een aanhoudende of onderbroken ontsteking (langer dan 3 weken) in de darmen. Deze aandoening is bij mensen te vergelijken met de ziekte van Crohn.
IBD is het gevolg van een overgevoeligheidsreactie van de hond op antigene prikkels (lichaamsvreemde stoffen die het lichaam bedreigen). Het zegt helemaal niets over de oorzaak van de ontsteking. Er is een toename van ontstekingscellen te zien in het darmslijmvlies. Ik vergelijk het altijd met een flinke rode, geïrriteerde huid, maar dan van binnenuit. Het leidt tot een verstoring van de opname van belangrijke voedingsstoffen.
Meerdere oorzaken kunnen leiden tot chronische ontsteking van de darmen:
Parasieten (o.a. Giardia) en infecties.
Voorgeschreven medicijnen, zoals antibiotica, maagzuurremmers en pijnstillers, die het darmslijvlies beschadigen.
Sterk bewerkte voeding die met hoge verhittingsmethoden worden bereid. Deze ontsteken het lichaam en met name de darmen. De meeste bewerkte voedingsmiddelen bevatten giftige en ontstekingsbevorderende conserveringsmiddelen.
Pesticiden en herbiciden zoals glyfosaat (de belangrijkste chemische stof in Round-Up) worden vaak gespoten op gewassen die als ingrediënten in veel hondenvoer zitten. Deskundigen erkennen glyfosaat als een oorzaak van aanzienlijke ontstekingen in de darmen en “lekkende darmen”. Deze zorg geldt overigens ook voor graanvrije diëten, omdat de voedingsmiddelen die het meeste glyfosaat bevatten haver, linzen, erwten, kikkererwten en aardappelen zijn, gevolgd door tarwe, maïs en soja.
Een ontsteking in de darmen kan leiden tot een verstoorde werking van het spijsverterings- en immuunsysteem, wat weer leidt tot klachten zoals: diarree, overgeven en gewichtsverlies. Omdat 80% van het immuunsysteem in de darmen zit, kan IBD bij honden uiteindelijk leiden tot andere immuungemedieerde aandoeningen, waarbij het immuunsysteem overactief wordt.
LEAKY GUT BEGRIJPEN |
Leaky gut (lekkende darm) is een benaming voor hyperpermeabiliteit van de darmen, wat betekent dat de bekleding van de darmen beschadigd is en dus niet langer intact. Normaal gesproken zuigt de darmwand selectief geschikte moleculen op uit verteerd voedsel. Maar wanneer deze lekt, laat het ook ongewenste schadelijke stoffen, andere moleculen en verontreinigingen binnen, die normaal gesproken geen toegang zouden moeten krijgen tot de systemen van het lichaam.
Een lekkende darm is een belangrijke aandoening bij IBD patiënten. Zodra de darmwand lekt, wordt de laag cellen van het immuunsysteem (net achter de darmwand) blootgesteld. Deze laag immuuncellen is betrokken bij het maken van antilichamen om het lichaam te verdedigen tegen binnenkomende "indringers". Omdat voedseldeeltjes samen met ongewenste, schadelijke stoffen binnenkomen, kan de immuunlaag ook antilichamen tegen voedsel aanmaken, wat uiteindelijk resulteert in voedselallergieën of -intoleranties. |
Vanuit de westerse geneeskunde wordt inflammatoire darmziekte gezien als een auto-immuunziekte. Dit is een toestand waarin het lichaam vastzit in een proces van aanhoudende ontstekingen en de getriggerde immuunreacties die het gevolg zijn van de ontstekingen. De afweermechanismen van het lichaam maken antistoffen aan om de situatie aan te pakken. Dit alles leidt er uiteindelijk toe dat de antistoffen de lichaamseigen weefsels aanvallen.
Sommige rassen hebben een genetische aanleg voor IBD, hoewel de wijze van overerving nog steeds niet bekend is:
Duitse Herder
Weimaraner
Border Collie
Shar-pei
Basenji
Ierse setter
Boxer
Shot coated Wheaten Terriër
De prognose verschilt vaak per hond en er kunnen ook andere oorzaken zijn. Soms kan een specifieke vorm van IBD bijvoorbeeld wijzen op een onderliggende aandoening, zoals een infectie of problemen met de bijnieren.
De meest voorkomende symptomen bij honden met IBD
Per individuele hond kunnen klachten enorm verschillen en niet iedere hond laat al deze symptomen zien. Een aantal veel voorkomende symptomen zijn:
Chronische diarree De ontlasting kan waterig zijn en soms bloed en slijm bevatten.
Braken Ook (chronisch) braken komt vaak voor, met name na het eten.
Gewichtsverlies Ondanks een goede eetlust kunnen honden met IBD gewicht verliezen.
Verminderde eetlust Sommige honden hebben minder trek in eten, sommige honden juist meer.
Doffe vacht Een doffe vacht kan wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen.
Buikpijn
Dit zie je met name aan lik en smak bewegingen en/of het eten van “vreemde “ voorwerpen zoals: grond, klei of ontlasting van andere dieren. Maar ook obsessief likken aan voorwerpen.
Winderigheid en geur van ontlasting
Gebrek aan energie en mentale alertheid
De klachten van een onsteking van de dunne darm zijn meestal ernstiger. In de dunne darm worden voedingsstoffen uit het voedsel opgenomen via het darmslijmvlies. Een ontsteking verstoort de opname van deze belangrijke voedingsstoffen. Als alleen de dikke darm ontstoken is, zijn de klachten van de ontsteking vaak milder. Daardoor bestaat het risico dat een ontsteking van de dikke darm vaak niet opgemerkt wordt.
Onderscheid tussen dunne en dikke darm diarree bij honden
Aan de hand van bepaalde klachten kan je een idee krijgen waar het probleem zich afspeelt. Maar met regelmaat zie ik ook dat zowel de dunne als de dikke darm is aangetast en dat symptomen zeker af kunnen wijken van het rijtje hieronder.
DUNNE DARM DIARREE | DIKKE DARM DIARREE |
|---|---|
- Onafgebroken diarree. - Regelmatig braken. - Ontlasing in grote hoeveelheden en waterdun. - Donker gekleurd bloed bij de ontlasting. - Vermindering of verlies van eetlust. - Gewichtsverlies - Borrelende darmen. - Winderigheid - Lusteloos en minder actief. | - Aanvallen van hevige diarree. - Verhoogde drang om te persen zonder dat er ontlasting komt. - Meerdere malen, kleine hoeveelheden ontlasting over de dag. - Eerst vrij normale ontlasting, meteen gevolgd door een zacht gevormde ontlasting en als laatste dunnen ontlasting. - Slijm en/of rood gekleurd (vers) vloed door de ontlasting. - De hond is niet zichtbaar ziek. - Stress lijkt een belangrijke trigger. - Normale eetlust. - Zelden braken. |
Enkele vormen van darmontsteking bij honden
Er wordt vaak een indedeling gemaakt op basis van het type ontseking en de mate van ontsteking van mild, matig tot ernstig. Daarnaast wordt gekeken naar welke ontstekingscellen op welke locatie in de darm gevonden worden.
Lymfoplasmacellulaire ontsteking: Meest voorkomende IBD bij honden, waarvan wordt aangenomen dat de onsteking voortkomt uit een allergische reactie in het spijsverteringskanaal. Deze reactie kan o.a. voortkomen van uit voedselovergevoeligheid, gifstoffen, insectensteken en vaccinaties.
Lymfocytaire ontsteking
Een aparte vorm van een microscopische chronische ontsteking in de dikke darm met afwijkingen van het slijmvlies.
Eosinofiele ontsteking
Komt minder vaak voor, maar heeft een ernstiger verloop.
Mengvormen Vaak komen mengvormen van bovengenoemde ontstekingen voor.
Niet-specifieke colitis Deze vorm is moeilijker te classificeren en wordt vaak gesteld wanneer de andere vormen zijn uitgesloten.
Het belang van onderzoek bij een vermoeden van IBD
Zoals ik eerder al aangaf is bij een complexe aandoening als chronische darmontsteking onderzoek door een dierenarts een belangrijke eerste stap. Een vermoedelijke IBD wordt vastgesteld op basis van de voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek en het uitsluiten van andere aandoeningen door laboratoriumtests en onderzoeken zoals radiografie en ultrasonografie. Een definitieve diagnose kan alleen worden gesteld door middel van een darmbiopsie.
Ontlastingonderzoek
Dit onderzoek kan helpen om andere oorzaken van de klachten uit te sluiten zoals de Giardia parasiet.
Bloedonderzoek
Hiermee kunnen ontstekingswaarden en andere afwijkingen in het bloed worden aangetoond.
Echografisch onderzoek
Afwijkingen aan verschillende organen kunnen zichtbaar gemaakt worden met dit onderzoek. Ook kunnen andere ziektes hiermee uitgesloten worden.
Endoscopie
Er worden met dit onderzoek weefselmonsters verzamelt uit de maag en darmen. Deze worden onderzocht op ontstekingen en aandoeningen waarbij het immuunsysteem overactief is. Het geeft meestal niet de werkelijke oorzaak van IBD aan. Het bevestigt alleen de ontsteking en toont de celtypes die erbij betrokken zijn. Deze informatie kan helpen bij het opstellen van een optimaal behandelplan.
Laboratoriumtests helpen bij het opstellen van een IBD-behandelplan |
Specifieke laboratoriumtests kunnen erg nuttig zijn bij het opstellen van een behandelplan voor je hond. Hiermee controleert men de niveaus van voedingsstoffen in het bloed zoals:
- vitamine B12 (cobalamine)
- vitamine B11 (foliumzuur)
- vitamine D
Microbioomtesten via een ontlastingstest kunnen helpen bij het herkennen en behandelen van een afname van goede bacteriën en een toename van slechte bacteriën (dysbiose). Terwijl voedselgevoeligheidstesten kunnen identificeren welke voedingsmiddelen meer ontstekingen en reactiviteit bij de hond kunnen veroorzaken. |
Uitsluiten van andere aandoeningen
IBD bij honden wordt vastgesteld, nadat uitgesloten is dat klachten eventueel door een andere aandoening wordt veroorzaakt. De reden hiervoor is dat deze aandoeningen vaak dezelfde symptomen laten zien als bij darmontsteking. Afhankelijk van de klachten die je hond heeft, is het belangrijk om tijdens het algehele onderzoek de volgende ziektes uit te laten sluiten:
Ziekte van Addison: een aandoening waarbij de bijnieren onvoldoende werken.
Hypothyreoïdie: traagwerkende schildklier.
Pancreasinsufficiëntie: wanneer er onvoldoende of geen verteringsenzymen worden aangemaakt door de alvleesklier.
Protein-losing enteropathy (PLE): Hierbij lekt er te veel eiwit uit de darmen.
Leverproblemen: wanneer de lever niet voldoende in staat is zijn functies uit te voeren.
Diabetes mellitus: suikerziekte waarbij er een tekort is in de aanmaak van insuline.
Tekenziektes: Ehrlichiose, Anaplasmose, Lyme...
Pas als vast staat dat je hond geen van bovenstaande ziektes heeft, kan de ziekte IBD met meer zekerheid vastgesteld worden!
De beste voeding voor honden met IBD
Het advies van een dierenarts is over het algemeen om je hond een lichtverteerbaar dieet (liefst in de vorm van een veterinaire brok) te geven. Deze zogenaamde "voorgeschreven" diëten bevatten meestal gehydrolyseerde eiwitten (HP). Gehydrolyseerde eiwitten worden chemisch verwerkt tot zeer kleine molecuulgroottes die gemakkelijk door de darm worden opgenomen zonder een reactie van het immuunsysteem, ontstekingsreactie of voedselreactiviteit te veroorzaken.
Ik ben van mening dat dit geen optimale voeding is voor honden, maar het kan in het begin zeker wel een nuttige aanpak zijn om symptomen te verminderen en voedsel beter te laten absorberen. HP-diëten worden echter gemaakt met ingrediënten die sterk bewerkt zijn, waardoor ze je hond dus niet voeden! Het houd je hond op de lange termijn alleen maar in leven. Daarom zie ik deze diëten als een tijdelijke oplossing (4-8 weken) en alleen als een ander soort voeding op dat moment echt geen optie is.
"Maar waarom zegt mijn dierenarts dan, dat ik die brok aan moet schaffen om mijn hond beter te maken?" Traditionele dierenartsen zullen zeggen dat ze vers, gekookt of rauwvoer, niet aanbevelen totdat ze positieve resultaten van onderzoeken hebben gezien. Ze geloven niet dat het veilig en gezond is voor honden, ondanks dat er toch steeds meer onderzoek naar gedaan wordt. Maar het frustrerende is: er is ook geen klinisch bewezen onderzoek, wat aantoont dat brok of blikvoeding nuttig is voor huisdieren! Laat staan voor huisdieren met een complexe aandoening. Daarnaast is er bij dierenartsen een groot gebrek aan onafhankelijke scholing, rondom verse voeding en speciale verse diëten voor huisdieren. Zij bevelen de "prescription diet" brok aan, omdat ze gewoonweg niet beter weten. Mijn dierenarts was zo eerlijk, om dit aan mij toe te geven. Maar wat is dan wel het beste voer voor honden met chronische darmontsteking?
Echte voeding als onderdeel naar een klachtenvrij hondenleven.
Laat ik vooropstellen: het beste voer bestaat niet! Hoewel honden een gevarieerde, eiwitrijk en bij voorkeur een zo vers mogelijke voeding nodig hebben voor een optimale gezondheid, moeten we ook kijken wat past bij de individuele hond. Wat voor de ene hond heel goed werkt, kan voor een andere hond juist heel verkeerd uitpakken. Een hypoallergeen dieet bllijkt in de praktijk soms ook het tegenovergestelde effect te hebben en de klachten juist te verergeren. Het is en blijft maatwerk, waarbij ik altijd kijk naar het voedingsverleden van een hond en naar wat de behoeften is op dat moment.
Als de symptomen verbeteren (meestal na 4 - 8 weken), adviseer ik meestal om over te stappen op een rauwe of gekookte voeding, wat over het algemeen de meest optimale voeding is voor een hond met IBD en chronische darmziekte. Maar in de praktijk kom ik zeker ook honden tegen die het beter doen op bijvoorbeeld deels een goede kwaliteit, eiwitrijke brok en deels versvoer.
Integratieve aanpak bij honden met een chronische darmontsteking
Het onderdrukken van symptomen met medicijnen en (ultraverwerkte) brokken brengt alleen meer schade toe aan de darmen. Met de juiste voeding, gepaste supplementen, medicinale planten en aanpassing van levensstijl, kun je de klachten bij je hond met chronische darmontsteking beter onder controle krijgen. In veel gevallen zie ik zelfs dat honden, na een intensief begeleidingstraject, helemaal klachtenvrij zijn.
Wil jij de IBD bij je hond echt onder controle krijgen met een integratieve aanpak?
Maak dan een afspraak voor een vrijblijvend informatief gesprek,
door op onderstaande knop te klikken.
Ik werk vanuit een orthomoleculaire visie, gericht op het herstellen van balans in het lichaam waarbij ook het zelfgenezend vermogen wordt aangesproken. Ik stel mijn advies samen mede aan de hand van onderzoeks- en testresultaten.
De rol van medicijnen |
Sommige honden zijn in eerste instantie afhankelijk van voorgeschreven medicijnen, totdat een integrale aanpak kan worden toegepast om echte genezingsresultaten te bereiken.
Medicijnen die in het algemeen worden gebruikt om IBD te behandelen, zijn o.a. Metronidazol of Tylosine (antibiotica), prednison of budesonide (corticosteroïden), cyclosporine (immuunonderdrukker) en omeprazol of famotadine (maagzuurremmer). |
Uit ervaring blijkt dat aanvullende supplementen nodig zijn om symptomen zoals misselijkheid, braken en diarree aan te pakken en om het herstel van de darmen en het microbioom te ondersteunen. Het is echter belangrijk om het gebruik van supplementen goed doordacht aan te pakken.
Doel van mijn behandeling bij honden met IBD, is om klachten onder controle te krijgen en hun kwaliteit van leven te verbeteren.
Daarom werk ik in mijn praktijk graag met de lechter-antenne. Met dit meetinstrument kun je, door middel van energie frequenties, disbalans in het lichaam opsporen en supplementen, inclusief het merk en de dosering, uitmeten. Ook dit is maatwerk, aangezien voor een hond een specifieke samenstelling, merk of dosering gewenst kan zijn voor een zo optimaal mogelijk resultaat. Dit is ook een van de redenen waarom ik in dit artikel geen supplementen adviseer, omdat bij het geven hiervan, naar mijn mening, altijd gekekenen dient te worden naar de hele (achtergrond) situatie van de betreffende hond.
De complexe manier waarop IBD bij honden ontstaat en de reactie op een behandeling kan per individuele hond enorm verschillen. Dat maakt dat het herstel altijd tijd (soms wel maanden) kost.
Hoe gaat het nu met Jémie?
Met Jémie gaat het super goed! Ze is van aan angstig, in de hoek kruipend asielhondje opgebloeid tot een dame met pit en veel zelfvertrouwen.
Sinds ik werk met de lechter-antenne, ben ik haar ook veel specifieker kunnen gaan ondersteunen met supplementen die veel beter aansluit bij haar problematiek. Dit heeft haar gezondheid een boost gegeven met als resultaat dat ze na 2 jaar (ja echt het heeft zoveel tijd gekost bij haar) klachtenvrij is!
Omdat haar galwegen en alvleesklier
enorm onder druk hebben gestaan, zal
ze waarschijnlijk haar hele leven extra ondersteuning nodig hebben. Maar ze
heeft nu geen medicatie meer nodig.
Conclusie
Genezing van honden met een inflammatoire darmziekte begint met een juiste diagnose.
Zodra andere aandoeningen zijn uitgesloten en de diagnose IBD is gesteld, is het starten met darmondersteuning en een vers dieet dat specifiek is voor je hond, de eerste stap. Daarnaast
is het behandelen van symptomen met natuurlijke supplementen een belangrijk onderdeel van een integratieve aanpak. Het doel is uiteindelijk de klachten onder controle te krijgen en de kwaliteit van leven van je hond te verbeteren.
Ben je nieuwsgierig geworden naar mijn aanpak of zit je naar aanleiding van dit artikel nog met vragen. Neem dan gerust contact met mij op.
Ik help je met alle liefde op weg naar een lang, gezond en gelukkig leven samen met je viervoeter!
Miranda - Food&Dogs
Bronvermelding:
In dit artikel is informatie overgenomen en gebruikt van: Dr. Todd R. Tams, DVM, DACVIM Chief Medical Officer VCA Los Angeles, CA/ Dr. K. Kangas, DVM, CVA, CVCP Owner Integrative Veterinary Care San Diego, California,
bewerkt en aangevuld door Miranda Kelders. Intgraal voedingstherapeut voor honden.